Sinds een aantal maanden ben ik geabonneerd op de National Geographic. Er liggen er veel nog in plastic verpakt in een laatje te wachten, maar soms kom ik er aan toe om er wat in te lezen. Veel interessante informatie – en je gaat soms ook ergens over aan het denken. Zo staat er in de nieuwste editie dat veel mensen liegen. En dat jokken bij een gezonde psychische ontwikkeling van kinderen hoort. Dat het wijst op een bepaalde intelligentie en het zich kunnen verplaatsen in de denkwereld van een ander. Na het boos worden zal ik daar eens aan denken als er een kind van mij gejokt heeft.
Wat ook in het artikel staat: veel mensen liegen, en toch is onze samenleving in principe gebaseerd op vertrouwen in elkaar. Zonder dat basisvertrouwen zou je ook niets kunnen. We merken de leugentjes van een ander ook vaak niet op – we willen graag vertrouwen. Daarom willen we ook zien wat we geloven. Wat niet in jouw systeem van zienswijzen past, dat zie je niet of wijs je van de hand. Vooral op social media speelt dit: als iemand een andere mening heeft dan die van jou, volg je diegene gewoon niet meer. Of je gaat er keihard tegenin met scheldpartijen en bedreigingen. Ik geloof graag dat niemand die dit leest, bij die laatste soort hoort. Ik geloof graag dat mensen die mijn blogs lezen, toch in ieder geval in enige mate openstaan voor de visie van een ander.
Dat valt heus niet altijd mee. Wat je zelf nooit hebt meegemaakt, nooit hebt gezien, dat is nu eenmaal niet zo gemakkelijk te geloven. Wie wit is, voelt bijvoorbeeld niet de blikken die de overbuurvrouw met het hoofddoekje of de bruingetinte zakenman toegeworpen krijgt. En als je dat niet zelf voelt, niet zelf ziet, is het moeilijk te geloven dat ook in jouw dorp of stad racisme aan de orde van de dag is en dat jij puur door je witte huid al een voordeel hebt. Je kunt dat pas zien als je iemand anders gelooft.
Geloof is trouwens ook zo’n dingetje – de een gelooft in een God, een Vader die in de hemel is. Of in Allah. Ik geloof zelf dat dat niet zo veel verschilt. De ander gelooft in reïncarnatie. Weer een ander gelooft nergens in of in het hele Noord-Europese godenpantheon. Wie gelooft in Maria, zal eerder een Mariaverschijning zien – een ander ziet een boomelf of een flard mist. Wie zal het zeggen? Je ziet wat je gelooft en je gelooft wat je ziet.
Maar eigenlijk liegen we dus. Allemaal. Omdat je die niet zo bijzonder fraaie karaktereigenschap wat wil verbloemen. Omdat je je gesprekspartner niet wil kwetsen. Omdat je toch graag net als de rest van de klas naar dat feest wil. Of omdat je juist niet naar een verjaardag wil maar liever een avondje op de bank zit.
Nou kan ik wel zeggen dat ik geloof dat deze blog mensen aan het denken zet, maar eigenlijk lieg ik dan. Ik denk dat er veel nog voor de helft al zijn afgehaakt. Voor degenen die dit maar een bult gezever vinden en toch tot het einde zijn gekomen: volgende keer weer iets lichters van toon. Dat beloof ik. Misschien wel goed als ik een paar korrels zout bij die belofte lever.